क्रिकेट खेळ काय आहे? क्रिकेट इतिहासाचा थोडक्यात सारांश | What is the sports of cricket? A brief summary of cricket history

Written by : K. B.

Updated : जून 19, 2024 | 12:26 AM

क्रिकेट खेळ काय आहे?

क्रिकेट हा एक बॅट आणि बॉलचा खेळ आहे जो मैदानावर अकरा खेळाडूंच्या दोन संघांमध्ये खेळला जातो. मैदानच्या मध्यभागी 22-यार्ड (20-मीटर) खेळपट्टी असते ज्यामध्ये प्रत्येक टोकाला एक विकेट असते, प्रत्येकामध्ये तीन स्टंपवर दोन बेल्स असतात. एका संघाचे ११ खेळाडू असे दोन्ही संघाचे २२ खेळाडू असतात. आणि त्यांच्या सोबत निर्णय देणारे २ अंपायर असतात. मैदानात बॅटिंग करणारा बॅटस्मन, बॉलिंग करणारा बॉलर, फिल्डिंग करणारा फिल्डर, विकेटकिपिंग करणारा विकेटकिपर, अम्पायरिंग करणारे २ अंपायर दिसतात. क्रिकेट खेळ अनेक देशांमध्ये 120 दशलक्ष खेळाडू खेळतात, त्यामुळे तो फुटबॉल नंतर जगातील दुसरा सर्वात लोकप्रिय खेळ मानला जातो. आता क्रिकेट चा इतिहास थोडक्यात जाणून घेवूया.

क्रिकेट इतिहासाचा थोडक्यात सारांश :

क्रिकेटचा इतिहास आग्नेय इंग्लंडमधील १६व्या शतकाच्या उत्तरार्धापर्यंतचा आहे. 18व्या शतकात हा देशाचा राष्ट्रीय खेळ बनला आणि 19व्या आणि 20व्या शतकात जागतिक स्तरावर विकसित झाला. 1844 पासून आंतरराष्ट्रीय सामने खेळले जात आहेत आणि 1877 मध्ये कसोटी क्रिकेटला पूर्वलक्ष्यी मान्यता मिळाली. आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद (ICC) ही जागतिक प्रशासकीय संस्था आहे. हा खेळ आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद (ICC) द्वारे प्रशासित केला जातो, ज्याचे 100 पेक्षा जास्त सदस्य आहेत आणि ते पूर्ण सदस्यांमध्ये विभागले गेले आहेत जे कसोटी सामने खेळतात. क्रिकेट कालांतराने विकसित झाले आहे, ज्यामध्ये महत्त्वपूर्ण घटनांचा समावेश आहे.

पहिल्या क्रिकेट क्लबची निर्मिती :

लंडनमधील मेरीलेबोन क्रिकेट क्लब (MCC) येथे क्रिकेट कायद्यांचे कोडिफिकेशन. 1963 मध्ये मर्यादित षटकांच्या क्रिकेटची सुरुवात झाली, त्यानंतर 1975 मध्ये पहिला क्रिकेट विश्वचषक झाला. 2003 मध्ये ट्वेंटी-20 क्रिकेटचे आगमन झाले, त्यामुळे खेळात एक लहान, अधिक रोमांचक स्वरूप आणले. इंडियन प्रीमियर लीग (IPL) सारख्या T20 लीगने त्याच्या लोकप्रियतेला हातभार लावल्याने क्रिकेट वाढतच आहे. खेळाचा इतिहास “स्पिरिट ऑफ क्रिकेट” म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या निष्पक्ष खेळाची आणि आदराची परंपरा प्रतिबिंबित करतो.

क्रिकेट कसे खेळायचे:

दोन संघातील कॅप्टन पैकी टॉस जिंकलेला संघ बॅटिंग किंवा फिल्डिंग घेतो. फलंदाजी करणाऱ्या संघाचे उद्दिष्ट विकेटवर टाकलेल्या चेंडूला बॅटने मारून धावा काढण्याचे असते तर क्षेत्ररक्षण करणारा संघ धावा रोखण्याचा आणि प्रत्येक फलंदाजाला बाद करण्याचा प्रयत्न करतो (याला बाद किंवा “आउट” असे म्हणतात). जेव्हा फलंदाज खेळपट्टीच्या टोकापर्यंत धावतात किंवा चेंडू सीमारेषेवर मारतात तेव्हा धावा होतात. खेळाच्या शेवटी सर्वाधिक धावा करणारा संघ जिंकतो.

क्रिकेट खेळण्याची उपकरणे :

विलो लाकूड पासून बनवलेली बॅटबात आणि लेदर पासून बनवलेला बॉल चा समावेश केला जातो. सहा स्टंप्स, चार बेल्स वापरले जातात. खेळाडूंच्या संरक्षक उपकरणां मध्ये पॅड, हातमोजे, हेल्मेट इत्यादींचा वापर केला जातो.

खेळण्याचे मैदान:

मैदान अंडाकृती आकाराचे असून मध्यभागी एक खेळपट्टी आहे जिथे बहुतेक क्रिया होतात. विविध क्षेत्ररक्षण पोझिशन्स आहेत, प्रत्येकाची विशिष्ट भूमिका असते. मैदानात बॅटिंग करणारा बॅटस्मन, बॉलिंग करणारा बॉलर, फिल्डिंग करणारा फिल्डर, विकेटकिपिंग करणारा विकेटकिपर, अम्पायरिंग करणारे २ अंपायर.

क्रिकेटमध्ये कोणती प्रमुख कौशल्ये आवश्यक आहेत?

फलंदाजी: विविध शॉट्सद्वारे प्रभावीपणे धावा काढण्याची क्षमता असावी.

गोलंदाजी: अचूक आणि फरकाने चेंडू फलंदाजापर्यंत पोहोचवणे.

क्षेत्ररक्षण: चेंडू कुशलतेने पकडणे, फेकणे आणि थांबवणे.

विकेट-कीपिंग: कॅचिंग आणि स्टंपिंगसह विकेटच्या मागे खास क्षेत्ररक्षण.

विकेट्सच्या दरम्यान धावणे: जलद निर्णय घेण्याची क्षमता आणि धावण्याची गती.

रणनीती आणि डावपेच: विरोधाला मागे टाकण्यासाठी खेळातील बारकावे समजून घेणे.

मानसिक कणखरता: लक्ष केंद्रित करणे आणि दबाव परिस्थिती हाताळणे.

टीमवर्क: सामान्य उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी कार्यसंघ खेळाडू सह चांगले कार्य करणे.

क्रिकेट किटमध्ये समाविष्ट असलेल्या काही आवश्यक गोष्टी खालील प्रमाणे :

क्रिकेट बॅट: खेळाचे हृदय! काश्मीर विलो किंवा इंग्रजी विलो सारख्या विविध सामग्रीमधून निवडा.

बॅटिंग पॅड्स: जलद चेंडूंपासून तुमचे पाय सुरक्षित करा.

मांडी पॅड: वरच्या पायांसाठी अतिरिक्त संरक्षण.

उदर रक्षक: तुमच्या खालच्या पोटाचे रक्षण करा.

चेस्ट गार्ड: तुमच्या छातीचे क्षेत्र सुरक्षित करा.

बॅटिंग ग्लोव्हज: बॅटवर मजबूत पकड असल्याची खात्री करा.

एल्बो गार्ड: शॉट्स दरम्यान आपल्या अग्रगण्य हाताचे रक्षण करा.

लक्षात ठेवा, एक सुसज्ज क्रिकेट किट खेळपट्टीवर तुमची कामगिरी वाढवते!

क्रिकेटचे प्रकार कोण कोणते?

कसोटी क्रिकेट: क्रिकेटचा सर्वात जुना प्रकार आहे, पारंपारिक पांढरे कपडे आणि लाल चेंडूंनी पाच दिवस खेळला जातो.

एकदिवसीय आंतरराष्ट्रीय (ODI): मर्यादित षटकांचे क्रिकेट आहे, जेथे प्रत्येक संघ ५० षटकांचा सामना करतो, सामान्यतः रंगीत किटमध्ये आणि पांढऱ्या चेंडूने खेळला जातो.

ट्वेंटी20 (T20): एक वेगवान खेळ जो सुमारे तीन तासात पूर्ण होतो, ज्यामध्ये प्रत्येक संघ 20 षटकांचा एक डाव खेळतो.

T10: एक वेगवान खेळ, ज्यामध्ये प्रत्येक संघ 10 षटकांचा एक डाव खेळतो.

क्रिकेटचे जगभरात मोठ्या प्रमाणावर फॉलोअर्स आहेत आणि आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक आणि T20 विश्वचषक यासारख्या अनेक उच्च-प्रोफाइल स्पर्धांचे आयोजन केले जाते. त्याच सोबत